စုစု

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ထမ္းရမယ့္ ကာခ်ဳပ္ ရဲ႕ ICC ဒုကၡ

သီဟေသြး

ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇြန္လ ၂၇ ရက္ ေန႔က က Amnesty International လို႔ေခၚတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႕ကေန  ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္ ၂၅ ရက္ေနာက္ပိုင္းရခိုင္ ျပည္နယ္အတြင္းျဖစ္စဥ္မ်ား နဲ႕ပတ္သက္လို႔ အစီရင္ခံစာ တစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး အဲဒီ အစီရင္ခံစာမွာ တပ္မေတာ္ ထိပ္တန္းအရာရွိ ၁၃ ဦးကို ရခိုင္ျပည္နယ္ေမာင္ေတာ္ေဒသကေန ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ထြက္ေျပးခိုလွံဳသြားတဲ့ မြတ္စလင္ဒုကၡသည္ေတြအေပၚ လူသားမဆန္တဲ့ ဥပေဒမဲ့က်ဴးလြန္မႈ ပံုစံကြဲ ၉ မ်ိဳးနဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိျပဳက်င့္ခဲ့မႈေတြအတြက္ အဓိက တာဝန္ရွိသူေတြအျဖစ္ေဖၚျပထားပါတယ္။ အဲဒီ အစီရင္ခံစာ ကေန ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚကို ႏိုင္ငံေရးနည္းလမ္းေတြနဲ႕ ေခ်ာ့ေမာ့ခ်ဥ္းကပ္ေဆာင္ရြက္ေနတာေတြကိုရပ္ၿပီး အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇဝတ္ခံုရံုး ကေန ခံုရံုးတင္စစ္ေဆးႏိုင္ဖို႔ ၊ ထိေရာက္တဲ့ စစ္လက္နက္ ဝယ္ယူမႈပိတ္ပင္တာေတြလုပ္ဖို႔ ၊ ဒီျပစ္မႈေတြအတြက္ တာဝန္ရွိေနတဲ့ လူပုဂၢိဳလ္ေတြအေပၚ တိုက္႐ိုက္ပစ္မွတ္ထားၿပီး ဘ႑ာေရးအရပိတ္ဆို႔မႈေတြ လုပ္ဖို႔ ကုလသမဂၢ လံုျခံဳေရး ေကာင္စီ ကို  တိုက္တြန္းေတာင္းဆိုထားပါေသးတယ္ ။ ျမန္မာအစိုးရကိုလည္း ICC ေခၚ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇဝတ္ခံုရံုးနဲ႕ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ အၾကံျပဳထားၿပီး စြပ္စြဲမႈေတြ နဲ႕ပတ္သက္တယ္လို႔ သံသယထားျခင္းခံရတဲ့ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြက အရာရွိ အရာခံေတြကိုတာဝန္ကဖယ္ရွားၿပီး ဘက္မလိုက္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြအေသအခ်ာလုပ္ဖို႔ ၊ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒေတြရဲ႕စံခ်ိန္စံၫႊန္းေတြ နဲ႕ကိုက္ညီတဲ့ စစ္ေဆးၾကားနာမႈေတြေဆာင္ရြက္ၿပီး သက္ေသအေထာက္အထားနဲ႕ ျပစ္မႈထင္ရွားခဲ့ရင္ က်ဴးလြန္သူတင္မက အမိန္႔ေပးေစခိုင္းသူကိုပါ သင့္ေတာ္သလိုအေရးယူ ျပစ္ဒဏ္ေတြေပး ဖို႔လည္းတိုက္တြန္းထားပါတယ္ ။ ျခံဳျပီးေျပာရရင္ Amnesty International အဖြဲ႕ က ကုလသမဂၢ ကို ICC နဲ႕ ပူးေပါင္းၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚျပင္းထန္တဲ့ အေရးယူမႈေတြ အခ်ိန္ဆြဲမခံပဲအျမန္ဆံုးလုပ္ဖို႔ တိုက္တြန္းနွိဳးေဆာ္လိုက္တာျဖစ္သလို ျမန္မာအစိုးရကိုလည္း ICC နဲ႕ ပူးေပါင္းၿပီး တပ္မေတာ္ အရာရွိေတြအေပၚ စြပ္စြဲမႈေတြကိုေျဖရွင္းေပးဖို႔႔ ဖိအားေပးခ်င္တဲ့သေဘာပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ ေမာင္ေတာအၾကမ္းဖက္ မႈစစ္ဆင္ေရးေတြ နဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာ တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြအေပၚ အေရးယူမႈေတြကို အျမန္ဆံုး နဲ႕ အထိေရာက္ဆံုး ေဆာင္ရြက္ဖို႔  ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြ အေနနဲ႕ အားေကာင္းတဲ့ လမ္းေၾကာင္းတစ္ခု အေပၚမွာစုစည္းရပ္တည္ဖို႔ႀကိဳးစားလာတာျဖစ္သလို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အရပ္သား အစိုးရ ကို တပ္မေတာ္နဲ႕ စနစ္တက် ခြဲျခားၿပီး ဖိအားေပးဖို႔ု ေရွ႕တလွမ္းတိုး ႀကိဳးစားလာတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ ဒီအေျခအေနမွာ စနစ္တက်ျပင္ဆင္လာတဲ့ ဒီလို ဖိအားေတြ အေပၚမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနနဲ႕ ဘယ္လို ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းသြားႏိုင္မလဲ ၊ တိုင္းျပည္မွာလည္း ဘယ္လိုအက်ိဳးဆက္ေတြေရာက္လာႏိုင္သလဲဆိုတာသံုးသပ္ၾကည့္ခ်င္ပါတယ္။

ပထမဆံုး ရခိုင္ျပည္နယ္ အေရး နဲ႕ လက္ရွိ ႏိုင္ငံေရး ဘယ္လိုအခ်ိတ္အဆက္ေလးေတြရွိခဲ့ၾကသလဲဆိုတာကေနစခ်င္ပါတယ္ ။ တကယ္ေတာ့ ရခိုင္အေရးျပႆနာဟာ ဒုတိယ ကမ႓ာစစ္ႀကီး ၿပီးလို႔ အဂၤလိပ္ ကိုလိုနီ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္ကေန ျမန္မာႏိုင္ငံ နဲ႕ အိႏၵိယ ႏိုင္ငံတို႔ လြတ္ေျမာက္သြားတဲ့ အခ်ိန္ကာလမွာစတင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္ ။ အဂၤလိပ္ ကိုလိုနီ အစိုးရ အေနနဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ နဲ႕ အိႏၵိယ ႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္မႈတစ္ခုတည္းေအာက္မွာထားရွိခဲ့တာျဖစ္လို႔ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္က်ေရာက္ေနတဲ့ ကာလ အတြင္းမွာအိႏၵိယဘက္အျခမ္းကေန ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္းကို လြတ္လပ္စြာကူးသန္းသြားလာရင္း ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္မႈေတြ အမ်ားအျပားရွိခဲ့ပါတယ္။ သမိုင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ေတြအရ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဘဂၤလားေဒသ ကေန ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲကို ေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ်ေနထိုင္သူေတြ ဘဂၤါလီမ်ိဳးႏြယ္စုေတြလည္းအေျမာက္အျမားရွိခဲ့ၿပီး အဲဒီ မ်ိဳးႏြယ္စုေတြဟာ ဒီကေန႕ ႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးအျဖစ္ အသိမွတ္ျပဳခံရဖို႔ႀကိဳးစားေနတဲ့ သူေတြျဖစ္တယ္လို႕ဆိုပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ကလည္း အဆိုပါ ဘဂၤါလီႏြယ္ဖြားမ်ားဟာ အဲဒီအခ်ိန္ထက္ေစာၿပီးေရာက္ရွိေနထိုင္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ဒုတိယ ကမ႓ာစစ္ႀကီးေၾကာင့္အဂၤလိပ္ကိုလိုနီအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပ်က္ျပားသြားၿပီးတဲ့ အခ်ိန္မွာပဲ ျမန္မာျပည္မွာ ေရာက္ရွိေနထိုင္ေနတဲ့ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ အိႏၵိယႏြယ္ဖြါးေတြဟာ အိႏၵိယ ကို အံုနဲ႕က်င္းနဲ႕ ျပန္လည္ထြက္ခြါသြားခဲ့ၾကပါတယ္ ။ သို႔ေသာ္လည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ အေျခအခ်ေနထိုင္ေနၾကတဲ့  ဘဂၤါလီ အႏြယ္ဝင္ေတြဟာ လူဦးေရမ်ားျပားစြာတိုးတက္ျမင့္မားလာၿပီး အေျခတက်ရွိေနၿပီျဖစ္လို႔  ေဒသတြင္းဆက္လက္ေနထိုင္ရင္း ေဒသခံ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ား နဲ႕နယ္ေျမပိုင္ဆိုင္စိုးမိုးလိုမႈအေပၚမွာ ႏွစ္ဖက္ အားၿပိဳင္မႈေတြ ႀကီးမားခဲ့တယ္လို႔ဆိုပါတယ္ ။ အဲဒီလို နယ္ေျမပိုင္ဆိုင္ေရး အားၿပိဳင္ၾကရာက ရခိုင္ျပည္နယ္နဲဲ႕ ဘဂၤလား နယ္စပ္ေဒသေတြမွာ လူမ်ိဳးေရး ေသြးထြက္သံယို ပဋိပကၡေတြ ႀကီးႀကီးမားမားျဖစ္ေပၚခဲ့တယ္လို႕ ရခိုင္သမိုင္းသိမီသူေတြ ကေျပာၾကပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးရခါစ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးခိုင္မာမႈ မရွိေသးတဲ့ အေျခအေနျဖစ္လို႔ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႕ ထိထိေရာက္ေရာက္ကိုင္တြယ္ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ျခင္းမရွိရာက အဆိုပါ ဘဂၤါလီႏြယ္ဝင္ေတြဟာ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္း ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာေဒသေတြမွာ အေျချပဳႏိုင္သြားခဲ့တယ္လို႔လည္းဆိုပါတယ္ ။ အဲဒီ အခ်ိန္ကတည္းကေန ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ အတြင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း အစိုးရလက္ထက္ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္မွာတစ္ႀကိမ္ ၊ နဝတ တပ္မေတာ္ အစိုးရ လက္ထက္ ၁၉၉၁/၉၂ မွာတစ္ႀကိမ္ အဲဒီ ဘူးသီးေတာင္ေမာင္ေတာေဒသအတြင္း လူမႈႀကီးၾကပ္ေရး ဆိုင္ရာ စစ္ဆင္ေရးေတြေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာေဒသတြင္းက ဘဂၤါလားႏြယ္ဖြားေတြ သိန္းနဲ႕ခ်ီၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နိင္ငံဘက္ကို ထြက္ေျပးခိုလွံဳခဲ့ၾကပါတယ္ ။ အဲဒီလို ဒုကၡသည္ေတြ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံတြင္းကို ထြက္ေျပးခိုလွံဳၾကတဲ့အခါ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ကူညီညွိ နွိဳင္းေပးမႈနဲ႕ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကိုေရာက္ရွိသြားတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံက ျပန္ၿပီးလက္ခံခဲ့ရျပန္ပါတယ္။ သေဘာကေတာ့ လူဦးေရေပါက္ကြဲမႈျဖစ္ေပၚေနတဲ့ တစ္ဘက္ႏိုင္ငံအေျခအေနကိုအေၾကာင္းျပဳၿပီး လူမ်ိဳးဘာသာအရ ခြဲျခားရခက္ခဲတဲ့ လူမ်ိဳးမ်ားတရားမဝင္ေရာေႏွာေနႏိုင္တဲ့ ျမန္မာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နယ္စပ္ေဒသေတြ မွာ အစိုးရ အေနနဲ႕ လူဝင္မႈႀကီးုၾကပ္ေရးဆိုင္ရာစစ္ေဆး ႀကီးၾကပ္မႈေတြ ကို စစ္ဆင္ေရးသဖြယ္ေဆာင္ရြက္ေလ့ရွိတဲ့သေဘာပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ သို႔ေသာ္လည္း အတိတ္ကာလ က အစိုးရေတြ အေနနဲ႕ မပိုင္ဝက္ေမြး ဒီလို စစ္ဆင္ေရးႀကီးေတြ လုပ္လိုက္၊ တရားဝင္ႏိုင္ထိုင္ခြင့္အျငင္းပြားဖြယ္အေျခအေနရွိေနတဲ့သူေတြ သိန္းနဲ႕ခ်ီၿပီး တစ္ဘက္ႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးခိုလံွဳလိုက္ ၊ အဲဒီလူေတြကို ပဲ အေၾကာင္းျပဳၿပီး ျပန္လည္လက္ခံလိုက္ နဲ႕ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ အတြင္း ဒီလို ႀကီးမားတဲ့ျဖစ္စဥ္မ်ိဳး၂ႀကိမ္ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ဒီလို အျငင္းပြားဖြယ္ မရွင္း မရွင္းအေျခအေနဟာ ႏွစ္ေတြၾကာလာတာနဲ႕အမွ် ပိုမိုရႈပ္ေထြးတဲ့ အေနအထားကိုေရာက္ရွိလာေစခဲ့တာပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ အခု မ်က္ေမွာက္ကာလ၊ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ အသက္ဝင္ၿပီး ေနာက္ အာဏာရလာတဲ့ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡမီးက ျပန္လည္အစပ်ိဳးခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းက ရာဝတ္မႈခင္းျဖစ္စဥ္တစ္ခုကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡမီးေတာက္ေလာင္ခဲ့ရာက အျပန္အလွန္ မီးရွိဳ႕သတ္ျဖတ္မႈေတြ ျပည္နယ္အတြင္းက ၿမိဳအေတာ္မ်ားမ်ားမွာျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး ဘဂၤါလီႏြယ္ဖြား မြတ္စလင္ေတြ ကို ၿမိဳ႕ျပင္ေတြမွာ ဒုကၡသည္စခန္းေတြ တည္ေဆာက္ၿပီး ေျပာင္းေရႊ႕ေနရာခ်ထားလို႔ သီးျခားခြဲထားခဲ့ရပါတယ္ ။ အဲဒီအခ်ိန္ကတည္းက သီးျခားခြဲထားရတဲ႕ ဘဂၤါလီ ႏြယ္ဖြားေတြရဲ႕အနာဂတ္ အေရးနဲ႕ပတ္သက္ၿပီးအေျဖေပ်ာက္ဆံုးေနခဲ့ပါတယ္ ။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ မွာစတင္ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း လူူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡေတြ အေပၚ အဲဒီတုန္းက တာဝန္ရွိတဲ့ အစိုးရအေနနဲ႕ ကိုင္တြယ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ ေနရာမွာ ဥပေဒရႈေထာင့္ကပဲ ၾကည့္ၿပီး ျပတ္ျပတ္သားသားကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈေတြ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့တာေၾကာင့္ အဲဒီ ဘာသာေရးလူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡေတြ ဟာ လံုးဝခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားရမယ့္အစား တိုင္းျပည္အေနနဲ႕ အေလးထား ဂ႐ုျပဳသင့္တဲ့ အမ်ိဳးသားေရး ျပႆနာ ၊ ဘာသာေရးျပႆနာ ဆိုင္ရာ သက္ေသခံ ျပယုဂ္တစ္ခုအျဖစ္တည္ရွိေနေစခဲ့တာကိုေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းက လူမ်ိဳးေရး ျပႆနာ ဟာ ဘာသာေရးအသြင္ကူးေျပာင္းသြားၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ ရဲ႕ျပင္ပ အျခားတိုင္းနဲ႕ျပည္နယ္မ်ားကိုပါ ဘာသာေရး ပဋိပကၡေတြ ပ်ံ႕႔ႏွံ႕သြားေစခဲ့ပါတယ္ အဲဒီ လိုအေကာင္အထည္ေပၚလာတဲ့ အမ်ိဳးသားေရး ၊ ဘာသာေရး တပ္လွန္႔သံ ေႂကြးေၾကာ္သံေတြ နဲ႕အတူ ဘာသာေရး လူမ်ိဳးေရး အစြန္းေရာက္အဖြဲ႕ေတြ ပါေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ အခ်ိန္က တာဝန္ယူထားတဲ့ ျပည္ေထာင္စုၾကံ့ခိုင္ေရး နဲ႕ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အစိုးရဟာ အဲဒီလို ဘာသာေရး လူမ်ိဳးေရး ျပႆနာေတြကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အပိုင္းကေန မီးေသေအာင္ကိုင္တြယ္ဖို႔ထက္ တရားမဝင္ ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြ က တိုက္တြန္းေနတဲ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား ဘာသာျခားနဲ႕ လက္ထပ္ထိမ္းျမားျခင္း ဥပေဒ ၊ ဘာသာကူးေျပာင္းျခင္း ဥပေဒေတြကို တရားဝင္ျပ႒န္းဖို႔ ကိုပဲ အားစိုက္ႀကိဳးစားေနခဲ့ပါတယ္ ။ ဒီလို လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရး မေက်နပ္ခ်က္ေတြ စိုးရိမ္ခ်က္ေတြ အေျခခံၿပီးေပၚေပါက္ေနတဲ့ အမ်ိဳးသားေရးလွဳပ္ရွားမႈ ေတြကေန အဲဒီအခ်ိန္က ၾကံ့ခိုင္ေရး အစိုးရအေနနဲ႕ေမွ်ာ္မွန္းေနတယ္လို႕ ယူဆႏိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးရလဒ္ကေတာ့ အတိုက္အခံ NLD ပါတီကို အမ်ိဳးသားေရး ၊ ဘာသာ သာသနာေရးကို မ်က္ကြယ္ျပဳတဲ့ ပါတီ၊ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ အားနည္းခ်က္ရွိတဲ့ပါတီ အျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး လူထုေထာက္ခံမႈ က်ဆင္းသြားႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ရလဒ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ လက္ေတြ႕ နိဂံုးမွာ ေတာ့ အဲဒီလွဳပ္ရွားမႈေတြ နဲ႕ အတူေပၚေပါက္လာတဲ့ အမ်ိဳးသားေရး ၊ ဘာသာေရး ၊အစြန္းေရာက္အဖြဲ႕ေတြသာ ေျမေပၚမွာ အဖတ္တင္က်န္ခဲ့ပါတယ္ ။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ မွာ NLD ပါတီကအႏိုင္ရရွိလို႔ အစိုးရဖြဲ႕ၿပီး တိုင္းျပည္အာဏာကိုရယူၿပီးတဲ့ အခါမွာေတာ့ မၿပီးဆံုးေသးတဲ့ ရခိုင္ျပႆနာနဲ႕ လက္က်န္ အမ်ိဳးသားေရး၊ ဘာသာေရး တရားမဝင္ အဖြဲ႕ေတြ နဲ႕ရင္ဆိုင္ၾကရပါတယ္ ။ ဒီေနရာမွာ ျပႆနာက အဆိုပါ အမ်ိဳးသားေရးအဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႕ NLD အစိုးရ ရဲ႕ ရခိုင္အေရး ျပႆနာေတြ ကိုကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းတဲ႕ ပံုသဏၭန္ေတြ အေပၚအၿမဲလို အတိုက္အခံဆန္႕က်င္မႈေတြ လုပ္သလို တဘက္မွာ ႏိုင္ငံေရး အရ တပ္မေတာ္ေထာက္ခံမႈေတြပါ လုပ္လာတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေရး လႈပ္ရွားသူေတြ ရဲ႕ အဓိက ႏိုင္ငံေရး ႏွပ္ေၾကာင္းတစ္ခုကေတာ့ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္နဲဲ႕ တပ္မေတာ္ကို NLD အစိုးရ နဲ႕ ခြဲၿပီး သီးျခား ႏိုင္ငံေရးအင္အားစု အျဖစ္ ရႈျမင္ေစျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ တပ္မေတာ္ အေနနဲ႕လည္း အထူးသျဖင့္ ရခိ္ုင္အေရး နဲ႕ပတ္သက္လာရင္ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ အစိုးရရဲ႕ ကိုုင္တြယ္ေျဖရွင္းမႈေတြကို အၿမဲလို အတိုက္အခံလုပ္ေနခဲ့တာကိုလည္းေတြ႕ၾကရပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ ရခိုင္ျပႆနာနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ရန္လိုတဲ့ သေဘာထားရွိၿပီး ထြက္ေျပးသြားတဲ့ ဘဂၤါလီေတြကို ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲကေနရွင္းလင္းပစ္လိုတဲ့ အမ်ိဳးသားေရး ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္အဖြဲ႕ေတြ နဲ႕တပ္မေတာ္ဟာ ႏိုင္ငံေရးအရ ညီၫြတ္မႈရွိတယ္ ၊ တဘက္တည္း အတူရပ္တည္ၾကတယ္လို႔ ျပည္တြင္းျပည္ပ အသိုင္းအဝိုင္းက ယူဆလာၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ARSA တိုက္ခိုက္မႈေနာက္ပိုင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံကိုထြက္ေျပးခိုလွံဳသြားၾကတဲ့ ဘဂၤါလီေတြ ရဲ႕ တပ္မေတာ္အေပၚ စြဲခ်က္ေတြဟာလည္း ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းအဖို႔ ယံုခ်င္စရာျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီသံသယ ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႕ ဒီကေန႔ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္ခံုရံုးကေန တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕အေပၚ ရခိုင္ေဒသအတြင္း ၂၀၁၇ ေနာက္ပိုင္း တပ္မေတာ္ကေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ စစ္ဆင္ေရးေတြမွာ ရာဇဝတ္မႈက်ဴးလြန္မႈေတြ ရွိတယ္ဆိုတဲ့စြပ္စြဲခ်က္မွာတာဝန္ရွိသူေတြအျဖစ္ အမႈဖြင့္ထားလိုက္တာပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ စိတ္ဝင္စားဖို႔ေကာင္းတာက အစကနဦးမွာ ရခိုင္အေရး ျပသနာဟာ NLD ကို အမ်ိဳးသားေရး ဖိအားေပးႏိုင္တဲ့ ကိစၥရပ္ႀကီးတစ္ခုျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ဒီျပႆနာရဲ႕အက်ိဳးဆက္ဟာ တပ္မေတာ္အေပၚမွာ ပိ ေနၿပီး တပ္မေတာ္ကို အဲဒီဖိအားေအာက္ကေန ကယ္တင္ရမွာကလည္း NLD အစိုးရ တာဝန္ျဖစ္ေနျပန္တာပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ သို႔ေသာ္လည္း အခုအခ်ိန္မွ NLD အစိုးရဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အျမင့္ဆံုး အာဏာပိုင္ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တပ္မေတာ္ အေပၚေရာက္ရွိေနတဲ့ ဖိအားဟာ ႏိုငိငံေတာ္ အစိုးရ အေပၚေရာက္ေနတဲ့ ဖိအားပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ ကဲဒါဆို NLD အစိုးရအေနနဲ႕ ဘယ္လိုရင္ဆိုင္ၾကမလဲ ၊ တပ္မေတာ္ေရွ႕မွာ မားမားမတ္မတ္ ရပ္တည္မလား ၊ ဒါမွ မဟုတ္ ခပ္လွမ္းလွမ္းကေန ရပ္တည္ၿပီး ၾကားကေန ညွိနွိဳင္းေပးတယ္ဆိုတဲ့ အေနအထားမွာေနမလား ၊ ဒါမွ မဟုတ္ လံုးဝ ဂ႐ုမျပဳပဲ မဆိုင္သလို လ်စ္လ်ဴရႈထားမလားဆိုတာေတာ့ စိတ္ဝင္စားစရာျဖစ္ပါတယ္။

သက္တမ္းရွည္ၾကာေနျပီျဖစ္တဲ့ ရခိုင္ျပႆနာ ပတ္သက္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ ရဲ႕ ခ်ဥ္းကပ္ပံုက သက္တမ္း ၂ ႏွစ္သာ ရွိေသးတဲ့ အစိုးရကို အျပစ္မရွိေသာ္လည္း တာဝန္မကင္းတဲ့ ပံုစံမွာထားၿပီး တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းကို အေရးယူဖို႔ုႀကိဳးစားတဲ့ အေနအထားျဖစ္ပါတယ္။ အခုေနာက္ဆံုး Amnesty International အဖြဲ႕ ရဲ႕ အစီရင္ခံစာဆိုရင္ အစိုးရကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္း မွာ ထိေရာက္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြလုပ္ဖို႔ တိုက္တြန္းထားသလို ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးေလာက ရဲ႕ ေႂကြးေၾကာ္သံျဖစ္တဲ့ ၂၀၀၈ အေျခခံ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကို တပ္မေတာ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ အေရးႀကီးလိုအပ္ခ်က္တစ္ခုအျဖစ္ အစိုးရအေနနဲ႕ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ထည့္သြင္းတိုက္တြန္းထားၿပီး အစိုးရကို ႏိုင္ငံေရး အရပါ ဆြဲေဆာင္စည္းရံုးထားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အေျခအေနက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႕ အစိုးရ ကို အလယ္မွာထားၿပီး ႏိုင္ငံတကာ က တစ္ဘက္ တပ္မေတာ္က  လြန္ဆြဲေနၾကတဲ့ သေဘာျဖစ္လာပါတယ္။ သို႔ေသာလည္း ဒီအေျခအေနမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႕ ႏိ္ုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက ေမွ်ာ္လင့္ထားသလို တပ္မေတာ္ကို ေက်ာခိုင္းၿပီ ႏိုင္ငံတကာအေရးယူေဆာင္ရြက္မႈေတြ ကိုပူးေပါင္းကူညီဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးဆိုတာအရင္ဆံုးသတိထားမိပါတယ္။ ပထမဆံုး အဓိကက်တဲ့ အခ်က္အျဖစ္ေထာက္ျပလိုတာကေတာ့ လက္ရွိေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အစိုးရ ရဲ႕ အာဏာစက္ ကိုတပ္မေတာ္နဲ႕ တပ္မေတာ္ရဲ႕ စီမံခန္႔ခြဲမႈေအာက္မွာရွိတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြ နဲ႕ တည္ေဆာက္ထားတာျဖစ္တယ္ဆိုတာပါပဲ ။ ႏိုင္ငံတကာ က အေရးယူအျပစ္ေပးဖို႔ အလိုရွိေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ဟာ တပ္မေတာ္ နဲ႕ လက္ေအာက္ခံ အဖြဲ႕အစည္းေတြကို စီမံကြပ္ကဲေနတဲ့ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ျဖစ္ေနတာျဖစ္လို႔  တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းကို အေျပာင္းအလဲ လုပ္ေပးဖို႔ေတာင္းဆိုေနတာနဲ႕ အတူတူပဲျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ နားလည္သေဘာၿပီးၾကတဲ့အတိုင္း တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္အေျပာင္းအလဲဆိုတာ ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲပဲျဖစ္ပါတယ္။ လက္ေတြ႕လုပ္ဖို႔ခက္ခဲလြန္းေနတဲ့ ဒီ ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲကို လက္ရွိ အစိုးရအပါအဝင္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းေတြကပါ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့နည္းနဲ႕ သတိႀကီးႀကီးထားၿပီး ႀက္ိဳးပမ္းေနၾကခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံတကာက ျမန္ျမန္လုပ္ဖို႔တြန္းအားေပးလာတဲ့သေဘာပဲျဖစ္ပါတယ္။ လက္ေတြ႕မွာ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္တင္မက တပ္မေတာ္တစ္ခုလံုးအေနနဲ႕  ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး နဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး နဲ႕ ဥပေဒျပဳေရး က႑ေတြမွာ ပါဝင္ေနတာကို ဖယ္ရွားေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ကို ႏိုင္ငံေရးနည္းနဲ႕ ႀကိဳးပမ္းညွိႏိုင္းေနရဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္မွာ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ကိုဖယ္ရွားဖို႔ဆိုတာ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရး အေျခအေနကို ေဖါက္ခြဲခိုင္းတာ နဲ႕ အတူတူပဲျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အတိုက္အခံ မဟုတ္ေတာ့ ပဲ အာဏာပိုင္ အစိုးရ တစ္ရပ္ျဖစ္ေနၿပီျဖစ္တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရဲ႕ NLD အစိုးရဟာ သူ႔အာဏာ ရဲ႕ ေဒါက္တိုင္ေတြျဖစ္တဲ့ တပ္မေတာ္ကို လွဳပ္ယမ္းကစားၿပီး ႐ုတ္႐ုတ္သဲသဲ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနကို ဦးတည္လုပ္ေဆာင္မလား ၊ တပ္မေတာ္နဲ႕ ရႏိုင္သ၍ ညွိနွိဳင္းအေျဖရွာၿပီး တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္နဲ႕ ေႁမြမေသတုတ္မက်ိဳးနည္းနဲ႔သြားမလားဆိုတာ အေျဖက ရွင္းေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခုလို ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက ICC အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာရာဇဝတ္ရံုးကေနတဆင့္ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို အေရးယူဖို႔ ႀကိဳးပမ္းတဲ့ေနရာမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနနဲ႕ တပ္မေတာ္ေရွ႕ကေနပဲ ရပ္တည္သြားလိမ့္လို႔ယူဆပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ဒီလိုရပ္တည္ေပးရတဲ့ အက်ိဳးဆက္ကိုလည္း အစိုးရအေနနဲ႕ အလူးအလဲခံရႏိုင္ပါတယ္။ အစိုးရအေနနဲ႕ ဒီလိုရပ္တည္ေပးတဲ့ အတြက္ တပ္မေတာ္နဲ႕ အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရး အုပ္စုေတြရဲ႕ ေက်းဇူးတင္ရွိျခင္းကို ခံရဖို႔လည္းမေသခ်ာတဲ့အေျခေနမွာရွိသလို အစိုးရအေနနဲ႕ ရခို္ုင္အေရးေျပလည္ရာေျပလည္ေၾကာင္း ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္မႈမွန္သမွ်ကိုလည္း ကန္႔လန္႕တိုက္ေနဦးမွာလည္းအေသအခ်ာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ရခိုင္ျပႆနာဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အစိုးရကို အာဏာမွာ ေနေပ်ာ္မႈမရွိေအာင္ဖန္တီးထားတဲ့ ႏိုင္ငံေရး ၾကမၼာဆိုးလို ရစ္ဝဲေနပါတယ္ ။ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ ေလာက္ တအံုေႏြးေႏြးနဲ႕ၾကာျမင့္ခဲ့ရတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲက လူမ်ိဳးေရး ျပႆနာဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လက္ထက္မွာ ပိုၿပီးျပင္းထန္ေနသလိုျဖစ္ေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းကလည္းပိုၿပီး အကဲဆတ္ေနျပန္ပါတယ္။ ျပႆနာေတြ ေျပလည္သြားေအာင္ အစိုးရအေနနဲ႕ အေကာင္းဆံုးတတ္နိင္သ၍ ေျဖရွင္းလုပ္ေဆာင္ေနေပမယ္ ဘယ္ဘက္ကမွ အေျပာမလြတ္ အျပစ္မလြတ္တဲ့ အေနအထားနဲ႕ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္ ။ အကယ္၍မ်ား အခုလို ႏိုင္ငံတကာနဲ႕ ICC အေရးမွာေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနနဲ႕တပ္မေတာ္ေရွ႕ကေန ရပ္တည္ေပးခဲ့မယ္ဆိုရင္ တပ္မေတာ္အေနနဲ႕ ႏိုင္ငံေရး အရ ဘယ္လို အသိအမွတ္ျပဳ တုန္႔ျပန္မႈေတြ လုပ္ေပးႏိ္ုင္မလဲဆိုတာလည္းစိတ္ဝင္စားစရာပဲျဖစ္ပါတယ္။  ဘာပဲေျပာေျပာ ႏိုင္ငံတကာဖိအားေတြေၾကာင့္ အစိုးရနဲ႕ တပ္မေတာ္ဆက္ဆံေရး ၿပိဳကြဲမသြားေစပဲ ဖိအားေတြေၾကာင့္ပိုမို နီးကပ္သြားေစခဲ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒါဟာ အဆိုးထဲက အေကာင္းလ္ို႔ဆိုရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ရခ္ိုင္ျပႆနာကို အမွန္တကယ္ေျပလည္သည္ အထိ ေျဖရွင္းဖို႔ စိတ္အားထက္သန္မႈေတြ မရွိခဲ့ၾကပဲ  ျပည္တြင္း ႏိုင္ငံေရး အားၿပိဳင္မႈေတြအတြက္ အသံုးခ်ဖို႔ မဲတင္းခဲ့ၾကတဲ့အတြက္ ဒီျပႆနာရဲမီးရဲ႕ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔လာမွႈဟာ ႏိုင္ငံတကာအထိ ကူးစပ္ေလာင္ကၽြမ္းၿပီး ႏိုင္ငံတကာ ကေန တစ္တိုင္းျပည္လံုး ရဲ႕အက်ပ္အတည္းဖိအားအျဖစ္ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို အားလံုးက သင္ခန္းစာယူဖို႔လိုပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ က္ို ထြက္ေျပးသြားတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ရဲ႕ စြပ္စြဲခ်က္ေတြ ၊ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို အေလးထားစဥ္းစားေဆာင္ရြက္ၿပီးေျဖရွင္းေပးဖို႔ ေနေနသာသာ ဒုကၡသည္ေတြဟာ မြတ္စလင္ဘာသာဝင္ေတြ ျဖစ္ၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းက်ဴးေက်ာ္အေျခခ်ေနထိုင္သူေတြအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရသူေတြျဖစ္တာေၾကာင့္ သူတို႔အေပၚစာနာစိတ္ သနားစိတ္ကို ေဖၚျပမိခဲ့မယ္ဆိုရင္ေတာင္ ႏိုင္ငံေရးအရပံုရိပ္က်ဆင္းႏိုင္တဲ့အေျခအေနျဖစ္လို႔ ျပႆနာစတင္ျဖစ္ေပၚတဲ့ ၂၀၁၂ ကေနစၿပီး၂၀၁၅ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရ ကာလအထိ ဒီျပသနာအေပၚမွာ အတိုက္အခံ NLD ပါတီေရာ အာဏာရပါတီ ကပါ လံုေလာက္တဲ့ ႐ွဳျမင္သံုးသပ္မႈေတြ ၊ တကယ္လုပ္သင့္တဲ့ ေျဖရွင္းမႈနည္းလမ္းေတြကို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ျခင္းမရွိခဲ့တာဟာ မျငင္းႏိုင္တဲ့ အမွန္တရားပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ကာလတစ္ခုလံုးမွာ ရခိုင္ျပႆနာကိုေျဖရွင္းဖို႔တာဝန္ရွိေနတဲ့ အာဏာရပါတီ ဟာ အတိုက္အခံပါတီ NLD အေနနဲ႕ ရခိုင္ ကိစၥမွာ သေဘာထား ျပတ္သားတင္းမာမႈ ကိုမျပသႏိုင္တဲ့ အေပၚ အမ်ိဳးသားေရးအားနည္းတဲ့ပါတီ အျဖစ္ႏိုင္ငံေရး အရေဝဖန္တိုက္ခိုက္ခိုက္ဖို႔ အၿမဲလို အကြက္ေခ်ာင္းေနခဲ့တာျဖစ္လို႔ ကိုယ္တိုင္လည္း အဲဒီကာလ အတြင္းလုပ့္သင့္လုပ္ထိုက္တဲ့ ေျဖရွင္းမႈေတြ ၊ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈအေပၚ အေျခခံတဲ့ အျမင္ေတြကို ခ်ျပ တည္ေဆာက္ ႏိုင္ျခင္းမရွိခဲ့တာကိုေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္ ။

ဒီလို အေျခအေန ဒီလိုအေၾကာင္းေတြ နဲ႕အစျပဳခဲ့တဲ့ ျပႆနာ ဒီကေန႔ အလြန္ႀကီးမားတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ျပႆနာတစ္ခုျဖစ္လာရံုမက ဒီျပႆနာ အေပၚ တာဝန္ခံမႈ တာဝန္ယူနဲ႕ ကိုလည္း ယခင္ အတိုက္အခံတစ္ျဖစ္လဲ အာဏာရပါတီ NLD အစိုးရ နဲ႕ ယခင္ အာဏာရ ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီ နဲ႕ အမ်ိဳးသားေရး အင္အားစု ဘက္ကို ယိမ္းခဲ့တဲ့ တပ္မေတာ္ ကို ႏိုင္ငံတကာ အျမင္မွာ ခြဲျခားၿပီး သတ္မွတ္ေျပာဆိုလာၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အစိုးရအေန နဲ႕ အရင္ အစိုးရလို ဒီရခိုင္ျပႆနာအေပၚမွာ ႏိုင္ငံေရးအျမတ္ထုတ္ၿပီး ျပည္တြင္းႏိ္ုင္ငံေရးပစ္မွတ္ေတြအတြက္ပဲ ရည္ရြယ္ခ်က္ထားမွာ မဟုတ္ဖူးလို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္ ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနနဲ႕ ရခိုင္ျပႆနာကို ႐ိုး႐ိုးရွင္းရွင္းပဲစဥ္းစားေနတဲ့သေဘာရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ေပၚ က်ေရာက္ေနတဲ့ ICC ဒုကၡ ကို သူမ အေနနဲ႕ ဝင္ထမ္းပါလိမ့္မယ္ ၊ သို႔ေသာ္ ဒီ ဒုကၡဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးကို ပိုၿပီးႀကီးထြားေလးပင္မလာေအာင္ေတာ့ အတိုက္အခံ ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီေရာ တပ္မေတာ္အေနနဲ႕ပါ ဝိုင္းျပီးေဖးမေပးဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ အားလံုး က အျမင္ရွင္းရွင္း စိတ္ရွင္းရွင္း နဲ႕ တိုင္းျပည္ ရဲ႕ မ်က္ႏွာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အနာဂတ္ကို ၾကည့္ၿပီး ပူးေပါင္းရပ္တည္ၾကဖို႔လိုၿပီလို႔ေျပာလိုပါတယ္ ။

The Politic , No-153